Podwaliny pod "kanoniczną" teorię hipertekstu stworzyło w swoich wczesnych pracach kilku badaczy: Jay David Bolter (1991), Michael Joyce (1995), George Landow (1992) i Richard Lanham (1993). W tych pracach hipertekst traktowano jako gatunek nie związany z żadną z literackich tradycji, łączono go natomiast z różnymi modelami i twierdzeniami postrukturalistycznej filozofii (Barthes, Derrida, Deleuze, de Man, Iser), które ilustrowały relacje hipertekstu i druku. Prace te opierały na na dokonaniach postrukturalistów i na wypracowanej przez nich terminologii, a za ich przewodnie hasło można uznać stwierdzenie "co postrukturalizm sugeruje, hipertekst wykonuje". Jak jednak twierdzi się dziś - czas pokazał, że sytuowanie hipertekstu na tym obszarze wrzuciło go pod nadzór, wpływ i władanie strony drukowanej i druku oraz właściwego dla nich dyskursu, praktyk i tradycji.

 Późniejsza teoria hipertekstu - reprezentowana przez Espena Arsetha i Marie Laure Ryan - usytuowała ten gatunek w gatunkach nowych mediów - gier komputerowych i rzeczywistości wirtualnej i w tę - być może potencjalną tylko pułapkę - hipertekstu nie wciągnęła. Zamiast powoływać się na Derridę, Faucaulta czy Barthes'a - prace Ryan i Aarsetha rozpatrywały hipertekst w perspektywie poetyki gier komputerowych, takich jak gra Myst czy Doom i w perspektywie interaktywności, tej która dostępna jest użytkownikom środowisk wirtualnej rzeczywistości. Tu hipertekst nie był już wcieleniem w życie, a właściwie przerzuceniem na ekran komputera tego, co było tylko na papierze w tekstach postrukturalistów, stawał się natomiast jednym ze starszych i jednym z bardziej tradycyjnych przejawów form nowych mediów.  

Mimo to - zarówno wczesna jak i późna teoria hipertekstu mają swoją wspólną płaszczyznę - traktowanie hipertekstu jako mariażu tego, co werbalne z elementami pozawerbalnymi - grafiką, dźwiękiem, wideo oraz wszelkimi tego konsekwencjami.