ZA KLASYKĘ ELEKTRONICZNEJ hiperfikcji uznaje się literackie projekty, powstające w środowiskach komputerowych począwszy od lat 80., a skończywszy na połowie lat 90. Zaliczyć tu należy zarówno powieści napisane w stacjonarnych, dyskowych systemach hipertekstowych, jak i pierwsze powieści sieciowe oraz poezję publikowaną i artystycznie wykorzystującą przyzwolenia Internetu. Do tych pierwszych zaliczają się afternoon, a story Michaela Joyce`a, Patchwork Girl Shelley Jackson, Victory Garden Stuarta Moulthropa, Quibbling Carolyn Guyer czy Marble Springs Deeny Larsen - napisane w Storyspace, Uncle Roger Judy Malloy, stworzone w języku BASIC na komputery Apple II, oraz - na przykład - Uncle Buddy`s Phantom Funhouse Johna MacDaida - napisany w Hypercard.

Za klasykę sieciowej hiperfikcji uważa się Sunshine 69 - powieść Roberta Arellano, czy Grammatron Marka Ameriki. Najbardziej reprezentatywne dla hipermedialnej poezji są z pewnością Intergrams Jima Rosenberga oraz rozbudowany interaktywny poemat A Life Set for Two Roberta Kendalla.

Judy Malloy: Uncle Roger

Czy udane realizacje literackich projektów wykorzystujących technologię hipertekstową mają jakieś wspólne cechy? Pierwsze hiperfikcje dyskowe, jak afternoon i Victory Garden, to utwory wyraźnie nawiązujące do popularnych pod koniec lat 70. i na początku 80. przygodowych gier tekstowych, już wówczas nazywanych interaktywnymi fikcjami. Nawiązanie to najbardziej widoczne jest w prezentacji tekstu: pojawia się on na ekranie jako pojedyncza leksja i nie jest wpierany żadną mapą, która pozwalałaby czytelnikowi zorientować się, w którym miejscu tekstowej przestrzeni utworu się znajduje. Utwory powstałe w autorskim systemie Hypergate stworzonym w Eastgate przez Bernstein'a, takie jak Sucker in Spades Roberta di Chiarry czy King of Space Sary King, także nie wprowadzały nawigacji wizualnej. Nawet mapa ogrodu w Victory Garden nie pokazuje wszystkich narracyjnych całostek ani bardziej szczegółowych relacji między nimi. Zaglądając na mapę Moulthropa i rozwijając dostępne przy każdej leksji menu z linkami, które prowadzą do innych leksji, nie wiemy, na jakim narracyjnym szlaku się znajdujemy i w jakim rozdziale usytuowany jest czytany właśnie fragment. Każdy następny blok tekstu jest mniejszą lub większą niespodzianką, często wywołującą wrażenie losowego dostarczania nam przez autora toku lektury. Konsekwencje tego są odczuwalne na każdym poziomie dzieła: wpływają na kształt utworu, na sposób relacji z tekstem i jego interpretację.

Patchwork Girl - kolejna powieść napisana w Storyspace zmienia tę tendencję. Autorka pozwala nam tu podchodzić do tekstu na wiele możliwych sposobów, rozpoczynać lekturę w dowolnie wybranym przez nas miejscu. Dzieje się to zarówno poprzez udostępnienie czytelnikowi mapy Storyspace jak i dzięki innym, wizualizacyjnym narzędzi środowiska, w którym dzieło powstało. Kolejne literackie realizacje będą iść w takim właśnie kierunku: oddania czytelnikowi większej kontroli nad tekstem, tak by mógł on eksplorować tekst na co najmniej kilka sposobów, tak, iż każdy z nich inaczej ukazuje relacje, jakie łączą poszczególne leksje. Ów kolejny etap w rozwoju powieści hieprtekstowej bardzo dobrze ilustruje wydanie powieści afternoon, a story w wersji na komputery z systemem Windows. W porównaniu do wersji na Macintosha, czytelnikowi oddano tu do dyspozycji pełen wachlarz możliwości wizualizacyjnych, jakie posiadał program Storyspace. Czytelnik mógł mieć dzięki temu wgląd do ukrytej w wersji pierwotnej mapy, ktora pakazywała m.in , w jaki sposób autor posegregował powieściowy materiał.

Dysponując taką wiedzą czytelnik ma większą świadomość skończoności wariantów fabularnych, potrafi też sam sterować 
swoją wędrówką przez tekst, której efektem finalnym jest zamknięta sesja lekturowa, konkretny wariant powieści, linearny tekst skomponowany z wielu przecinających się ścieżek oferowanych przez stworzoną przez autora powieściową bazę danych.

Klasyczna hiperfikcja w wydaniu Joyce`a i Moulthropa wyrzuca czytelnika wprost na otwarte morze tekstu, pozostawiając mu mało kół ratunkowych, na dodatek - powieści te nie skąpią charakterystycznych dla Storyspace linków warunkowych, generujących skomplikowane wariantywne konstrukcje, dostępne najczęściej tylko dla czytelników, którzy wiele razy natknęli się na ten sam tekst lub ścieżkę tekstów. Klasyczna hiperfikcja w wydaniu Jackson jest bardziej umiarkowana, bardziej graficzna (bardziej "kobieca"?) i przyjazna czytelnikowi. Praktyka pokazała, że ten rodzaj pisarstwa hipertekstowego częściej kontynuowany był w kolejnej dekadzie historii hipertekstu. I to zarówno w realizacjach dyskowych, jak i sieciowych.

Ważniejsze linki na zewnątrz Techstów:




• Judy Malloy - Uncle Roger - "powieść hipertekstowa w języku Basic 
www.sunshine69.com




• Robert Arellano - Sunshine '69 - "pierwsza sieciowa powieść interaktywna
www.sunshine69.com



• Michael Joyce - afternoon, a story
www.eastgate.com/catalog/Afternoon.html



• Shelley Jackson - Patchwork Girl 
http://www.eastgate.com/catalog/PatchworkGirl.html



• fragmenty Victory Garden Stuarta Moulthropa w wersji internetowej: www.eastgate.com/VG/VGStart.html
• pierwsza szwedzka powieśc hipertekstowa : 
www.nisus.se/archive/iakttaga.html (utwór napisany w 1992 roku w systemie HyperCard)