DZIŚ, W WARUNKACH gdy każdy może stworzyć i opublikować swój własny hipertekst, gdy Facebook i Instagram zapraszają do pisania hipertekstem, pisanie w sposób sekwencyjny i linearny staje się jednym z możliwych sposób literackiej, piśmienniczej ekspresji. "Nigdy nie będziemy do końca usatysfakcjonowani pisząc w sposób linearny. Nawet nasze linearne teksty przechodzić będą przez filtr hipertekstualności i załamywać się na nim, i zawsze już będziemy uwrażliwieni na hipertekstowe wzorce oraz na interakcję - pisał na swoim blogu Mark Bernstein. Strona autorska Bernsteina to witryna powstająca na bieżąco w programie Tinderbox - kolejnym po Storyspace dziecku hipertekstualnej wrażliwości. Bo o wrażliwość, wrodzony sposób spojrzenia na literaturę i na świat w powyższym cytacie chodzi. Autorzy i czytelnicy hipertekstów raczej nie podążają za modą, jeśli by o to chodziło - to zainteresowanie hipertekstem powinno było minąć, przynajmniej w Stanach Zjednoczonych, już w połowie lat 90-tych, kiedy to o hipertekstach, jak to w stanach bywa, zaczęli pisać wszyscy i napisali praktycznie wszystko. Renesans nielunarnych sposobów opowiadania wprowadzony przez darmowe narzędzie Twine, jego popularność wśród społeczności marginalizowanych przez technologiczny mainstream (kobiety, środowiska LGTB, mniejszości rasowe) i ostatecznie niesławna "afera" Gamer Gate, która odsłoniła obecne w kulturze cyfrowej podziały, czyni z hipertekstu nie tylko narzędzie pisarskie, ale też platformę społecznej dyskusji.

Mówiąc o twórcach hipertekstów mówimy jednocześnie o przedstawicielach pewnej tradycji literackiej, i pewnej literackiej wrażliwości, która na przełomie XX i XXI wieku zaczęła wyrażać się w nowych, elektronicznych mediach i w nowym polu pisma - interaktywnym ekranie komputera.

Pierwszą, najbardziej reprezentatywną, i wybijająca się przed szereg grupę twórców elektronicznej literatury należy widzieć w środowisku kalifornijskich artystów, którzy od lat 70-tych zaczęli aktywnie i świadomie eksplorować artystyczny potencjał technologii komputerowych. Literacką przedstawicielką tego pionierskiego środowiska jest Judy Malloy (autorka przetłumaczonej na polski powieści hipertekstowje K0cHacK0g0s). Malloy to aktywna uczestniczka pierwszej prawdziwie cyfrowej społeczności artystycznej The WELL i autorka napisanych w programach Basic utworów Uncle Roger i Her Name was Penelope.

https://techsty.art.pl/hipertekst/img/DeenaSamplers.jpg class="img-thumbnail mx-auto me-3 mb-2 float-start" alt="Deena Larsen" width="250">

Drugą falę pokoleniową (pod kątek nie metrykalnym, lecz technologicznym) reprezentują tacy autorzy jak Michael Joyce, Stuart Moulthrop, Shelley Jackson, Deena Larsen, Mark Bernstein, Jay David Bolter, czy Mark Amerika. Poprzednikami i duchowymi patronami tych autorek i autorów są protohipertekstualiści - twórcy zaliczani do awangardowego skrzydła literatury postmodernistycznej, którzy swoje największe i najbardziej znaczące utwory wydali w formie książek tradycyjnych, drukowanych. Są to między innymi - Robert Coover, Milorad Pavic, czy Ronald Sukenick czy Raymond Federman. Protohipertekstualiści wraz z pojawieniem się hipertekstów elektronicznych, komputerów osobistych i internetu bądź propagowali hipertekst jako nowy gatunek - widząc w nim szansę na kontynuację tradycji XX wiecznej awangardy – jak czynił to Coover, bądź też zaczęli próbować swoich sił w nowym medium i tworzyć literaturę odczytywaną na elektronicznym ekranie, jak to czynił Milorad Pavic.

Kolejna grupa twórców to wszyscy ci, którzy z dobrodziejstw technologii, z teoretycznego zaplecza myśli krytycznej czy w końcu z klasyki gatunku korzystali jak z czegoś już zastanego, bo były one już dla nich naturalnym środowiskiem. To drugie pokolenie hipertekstualistów nie może się jeszcze pochwalić znanymi powszechnie nazwiskami, bardziej znane są to same projekty i utwory - czy będzie to głośny sieciowy hipertekst Unknown czy równie głośny, wydany przez Eastgate, hipertekst Figurski at Fidhorn on Acid . Do tej grupy w gruncie rzeczy należymy wszyscy czytający i piszący te słowa, z Martą Dzido, Radosławem Nowakowskim, Sławomirem Shutym na czele.

• rodzaje : (modified 2023-02-03T23:06:06Z)