Leksja (lub tekston, pole pisma) to podstawowa jednostka hipertekstu. Pierwotnie termin ten wykorzystany był przez Rolanda Barthesa i oznaczał jednostkę lektury, jej długość wyznaczana była przez rytm lektury czytelnika. W teorii hipertekstu leksja zmieniła nieco swoje znaczenie i rozumiana jest jako względnie spójna i niepodzielna jednostka tekstu i obrazu, nazywana często hipertekstowym węzłem lub stroną. W sieci www, wiele stron jest leksjami, lecz niektóre są tak długie, że przekraczają ramy niepodzielności. i spójności. W programie Hypercard - leksja to jedna karta, w Storyspace - jedno pole pisma (writing space), w Twine - pojedynczy pasaż. By powstał hipertekst leksje muszą się z sobą łączyć.

...
Mapa hipertekstu These Trojan Girls (2016) Marka Bernsteina in Storyspace 3

Leksja różni się od klasycznie pojmowanego fragmentu. Jej cechą musi być spójność i bardziej niż względna autonomiczność. Autorzy hipertekstów muszą się bowiem liczyć z tym, że fragmenty ich utworów będą czytane w różnych i zmieniających się w trakcie lektury kontekstach (położeniu innych leksji względem aktualnie wyświetlanej. Konteksty te zmieniają się nie tylko na skutek interakcji czytelnika z tekstem. Ich zmienę może wywoływać wpisany w tekst mechanizm sterowany przez program komputerowy. Skrajnym przypadkiem jest tutaj mechanizm losowego dostępu, wykorzystywany najczęściej w hipertekstowej poezji, ale obecny w hipertekstach dystrybuowanych na dyskietkach lub CD -romach.

Leksje muszą więc być na tyle spójnymi całostkami tekstu by wraz z zerwaniem toku narracji nie zerwany został tok lektury. Dobrym modelem dla tego typu działań może być deleuziańskie kłącze, z jego zasadą nieznaczącego zerwania. Zawartością leksji może być nie tylko tekst, ale również grafika i film. Długość leksji rozciąga się pomiędzy jednym zdaniem (a nawet słowem, sylabą i literą) a długością nie przekraczającą długości strony drukowanej. Najbardziej stosowną granicą (górną) granicą delimitacyjną leksji, wydaje się granica ujęcia. Ujęcie - w schemacie fabularnym dzieła literackiego zaproponowanym przez Henryka Markiewicza - znajduje się o jeden poziom wyżej niż zdanie, o jeden poziom niżej niż ogniwo, i o dwa poziomy niżej niż odcinek. W praktyce lektury hipertekstowych powieści leksja to dłuższy lub krótszy akapit rozbity na kilka paragrafów lub podakapitów.

Ostatnia aktualizacja:

14.01.2024

Cytuj ten wpis jako:

Mariusz Pisarski (never) Leksja. "Techsty" 14.01.2024 [].

hipertekst leksja tekst cyfrowy węzeł

Mapa połączeń


Legenda

Statystyki


art blok być calvino hipertekst img klacze landowryan leksja leksji lektury mapa nawigacja outgoing pavic source storyspace systemy target techsty teoria trojan twine tworcy value