Dezorientacja w hipertekście – dla jednych główny powód niechęci dla tego rodzaju komunikacji literackiej, dla innych błogosławieństwo – następuje wtedy, gdy czytelnik traci poczucie, gdzie się aktualnie znajduje w sieci hipertekstualnych połączeń i nie wie, w jaki sposób dostać się do miejsca, w którym bądź już sbył, bądź którego istnienie istnienie przeczuwa.

Rozwiązaniem tego problemu na praktycznym poziomie może być odpowiedni aparat nawigacyjny, który - najlepiej w sposób wizualny - pomoże czytelnikowi zorientować się gdzie się aktualnie znajduje, a także, przy każdym węźle sieci, zawierać będzie opcję natychmiastowego powrotu do początku powieści lub początku jednego z jej torów. Warto też w takim nawigacyjnym aparacie, podobnie jak ma to miejsce na wielu witrynach www i w aplikacjach mobilnych stworzyć możliwość przeszukania całej powieściowej bazy danych lub tej części, która została przez czytelnika już odkryta.

Zagubienie się w hipertekście nie zawsze i nie dla wszystkich jest czymś niepożądanym. Robert Coover, Michael Joyce czy Stuart Moulthrop widząc w hipertekście literackim kontynuację XX wiecznej awangardy, akt zagubienia się czytelnika traktują jako inspirujący, twórczy jak najbardziej uzasadniony zabieg ze strony autora.

Dla Joyce`a dezorientacja to część procesu tworzenia kolejnej z wielu wersji utworu, to akt powstawania struktury, która nie jest dana z góry, ale tworzy się na bieżąco, ulega konkretyzacji podczas każdorazowej sesji lekturowej. Dla Coovera błądzenie, a nie podążanie szlakiem ustalonym przez autora lub za pomocą wbudowanego w tekst mechanizmu jest zachętą dla czytelnika, by zaczął improwizować.

Moulthrop patrzy na ten problem jeszcze inaczej:

w czasach, gdy globalne zróżnicowanie władzy i wiedzy przeżywa trend ku pojedynczemu, homogenicznemu porządkowi światowemu, bardzo trudno jest wyskoczyć gdzieś na zewnątrz, znaleźć się poza systemem. Hipertekst literacki to obszar, gdzie o taką odskocznię poza system jest najłatwiej, ten fakt powinien cieszyć, a nie martwić.

Można się tu jeszcze podeprzeć Thomasem Pynchonem: Życie wewnątrz systemu jest jak podróż przez cały kraj autobusem prowadzonym przez wariata o skłonnościach samobójczych

Ostatnia aktualizacja:

19.01.2024

Cytuj ten wpis jako:

Mariusz Pisarski (never) Problem Dezorientacji Czytelnika . "Techsty" 19.01.2024 [].

hipertekst leksja tekst cyfrowy węzeł

Mapa połączeń


Legenda

Statystyki


akt aktualnie art autora central czytelnika dezorientacja hipertekst hipertekście img istnienie joyce mapa moulthrop navigprak outgoing początku problem sieci source sposób target techsty zagubienie znajduje