Remiksy, remediacje, redefinicje

Ponad dwadzieścia wystąpień z zakresu cyfrowego literaturoznawstwa, teorii sztuki multimediów i liberatury, przygotowanych przez najważniejszych na tym obszarze polskich autorów znalazło się w książce Liberatura, e-literatura i...Remiksy, remediacje, redefinicje pod redakcją Moniki Górskiej-Olesińskiej (Uniwersytet Opolski). Tom rozpoczyna się blokiem liberackim, gdzie Katarzyna Bazarnik, Emiliano Ranocchi (Uniwersytet w Udine) i Agnieszka Przybyszewska podsumowują dekadę liberatury i próbują przewidzieć jej przyszłe konfiguracje w kontekstach postmedialnych. Czy "interfejs książkowy", zrewitalizowany przez zabiegi liberackie, jest w stanie rywalizować z całym wachlarzem mutujących się interfejsów i przestrzeni pisma? Blok drugi, dość obszerny, poświęcony jest sztuce: cyfrowym diaporamom i multimedialnemu storytellingowi (Piotr Zawojski), remiksologii Marka Ameriki (Ewa Wójtowicz), twórczości Wojciecha Bruszewskiego (świetny przegląd medialnych i generatywnych eksperymentów autora Maszyny do nowych słów zaprezentowany przez Tomasza Załuskiego), o paradygmacie matrycy w polskiej sztuce plastycznej i o postmedialnej kondycji kultury.

Środkową część zbioru zajmują zagadnienia literatury elektronicznej. Mariusz Pisarski, trawestując klasyczny tekst polskiego literaturoznawstwa (Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego Janusza Sławińskiego) proponuje kilkustopniową metodę analizy i interpretacji dzieła cyfrowego; Emilia Branny-Jankowska, w kolejnym o oryginalnym kluczu, przygląda się rytmowi jako kategorii opisu dzieła cyfrowego, wychodząc od Platona i zatrzymując się na Hegiroskopie Stuarta Moulthropa; Monika Górska-Olesińska w rzeczowej próbie przybliżenia polskiemu czytelnikowi eksperymentów z obszaru poezji cyfrowej analizuje generatywny poemat Stephanie Strickland slippingglimpse; Anna Nacher przygląda się Humumentowi Toma Philipsa a Anna Wendorff dzieli się swoim doświadczeniem z tłumaczenia książki Gabriella Infinita Jaimego Alejandro Rodrigueza i zastanawia się nad możliwością tłumaczenia wersji hipertekstowej i multimedialnej.

Ciekawym blokiem Liberatury, e-literatury i ... są "Kultury internetu". Zebrani tu autorzy analizują e-folklor, fora internetowe, narracje podróżnicze w internecie czy techniki kryptograficzne internetowych wspólnot młodzieżowych (Magdalena Kamińska przybliża na przykład problamatykę dialektu pokemońskiego, dzielącego pewne cechy wspólne z haxorem i leet, za prekursora którego pokemończycy uznają Cypriana Kamila Norwida). Z kolei Roman Bromboszcz odsłania kulisy i narzędzia "heterarchicznej" kolaboracji autorskiej twórców Perfokarty.

Książka kończy się przebojowym blokiem poświęconym grom komputerowym, komiksowi i e-komiksowi. Młodą polską ludologię i komiksologię reprezentują Jan Stasieńko, który przygląda się trudno osiągalnej rownowadze między edukacyjnością a ludycznością gier, Jan Argasinski (dobry, ale zbyt krótki tekst o grach jako maszynach semiotycznych), Tomasz Żaglewski i Łukasz Słoński.

Uniwersytet Opolski, po zbiorze Od liberatury do e-literatury (2011), proponuje kolejną solidną dawkę tekstów przygotowanych przez teoretyków (i praktyków) literatury i sztuki nowych mediów w Polsce (i nie tylko). Większość z nich stara się odbiegać od nużącego schematu wystąpień w zakresu tej dziedziny nad Wisłą, kiedy to artykuł zaczyna się i kończy prezentacją skrzydlatych słów tego czy innego amerykańskiego myśliciela, bez żadnych wniosków, polemik czy – tym bardziej – próby budowania własnego modelu opisu obserwowanych zjawisk w oparciu także o przykłady rodzime. Obie książki, będące rezultatem świetnie przyjmowanych konferencji w Kamieniu Śląskim, i wydane w niedługich odstępach czasu, to pozycje ważne: ich obecność na półce każdego cyfrowego humanisty jest obowiązkowa!

redakcja 08.04.2013