Ośmioro miłośników eksperymentalnej literatury wyjeżdża nad morze, by pracować nad wspólną powieścią. Wyjazd kończy się tragedią, zostaje po nim wstępny raport policji, próbki twórczości sprzed wyjazdu oraz osiem zazębiających się ale nie zawsze zgodnych ze sobą wersji tego, co się wydarzyło.

Kolaboratywny hipertekst z zagadką kryminalną w tle – taką propozycję lekturową przygotowali fanom literatury cyfrowej autorzy sieciowej powieści “Piksel Zdrój”. Opublikowany przez Ha!art, wyprodukowany przez Techsty, oprawiony graficznie przez Jakuba Niedzielę utwór to rzecz hybrydyczna i poszerzona. Pseudo wywiady i notatki z policyjnych kartotek, gra dotykowa w stylu retro, wiersz stretchtextowy, pliki audio i wideo – to elementy równie istotne dla całości, jak węzły i linki.

Powieść prezentuje się w dwóch odsłonach. Tematem pierwszej jest lato w mieście. Każdy z autorów wprowadza swojego narratora w sytuację wspólną dla wszystkich: przetrwanie fali upałów, która przetacza się nad Polską. Tematem odsłony drugiej jest plener literacki, na który – do Kołobrzegu – zjeżdżają się autorzy opowiadań miejskich. Każdy z nich opisuje wydarzenia, które doprowadziły do tragedii – jedna z uczestniczek pleneru ginie i nie wiadomo co i jak tak naprawdę się stało.

Napisany w gronie 8 osób “Piksel Zdrój” jest owocem warsztatów “Piksel i lira” przeprowadzonych przez Mariusza Pisarskiego w 2013 roku w pięciu miastach Polski. Siedmioro ochotników – Jagoda Cierniak, Natalia Jakusiewicz, Monika Kapela, Olaf Keller, Lech Mikulski, Anna Piwowarska i Szymon Stoczek – postanowiło kontynuować przygodę z literaturą nowych mediów i tak, powoli, powstawać zaczęło wspólne dzieło. Nie obyło się bez pomocy programu Tinderbox, dzięki któremu można było wizualizować rozgałęziające się historie i analizować połączenia, przydatne okazały się także narzędzie do sieciowej kooperacji, proponowane przez Google Docs czy Prezi.

“Piksel Zdrój” to około 120 stron tekstu rozłożonego na 16 historii i niemal 250 segmentów połączonych ze sobą ponad 1300 linkami, z których około 600 to linki tekstowe, retoryczne. Całość oprawiona jest 200 (małymi i dużymi) ilustracjami, zdjęciami, plikami audio i video. Pod względem motywów i rozwiązań fabularnych utworowi patronowały między innymi filmy Twin Peaks Davida Lyncha i Rashōmon Akiro Kurosavy, kolaboratywna powieść hipertekstowa The Unknown (Scott Rettberg, Rob Gillespie, Dirk Stratton, 1998) i popołudnie pewna historia Michaela Joyce’a, a także fikcje Jorge Borgesa, Julio Cortazara oraz filmy francuskiej nowej fali. Pomocą w nawigacji po tej dość rozległej przestrzeni tekstowej są m.in kody kolorystyczne, nawigacja kontekstowa oraz trójkąt fabularny. Ten ostatni (docelowo) wskazywać ma czytelnikowi, na którym etapie fabuły w poszczególnej linii narracyjnej właśnie się znajduje.

Choć oficjalna premiera już się odbyła, utwór najpewniej będzie się zmieniał i rozrastał, a połączenia między historiami ulegać będą przesunięciom. Nic dziwnego, praktyka pokazuje, że utwory cyfrowe, zwłaszcza te udostępnione za darmo online, cieszą się sporą długowiecznością i zawsze mają swoich czytelników.

Piksel Zdrój zamieszczony został w wydanym w 2022 roku 4 tomu światowej kolekcji literatury elektronicznej ELO Collection vol 4.

Dodatkowe linki:

Elektroblog:

• Bałtycki surfing: wizualne czytania „Piksel Zdroju” cz. 5
• „Musiałem wyjść, żeby móc wrócić”: wizualne czytania „Piksel Zdroju” cz. 4
• „Wszystko płonie czerwienią”: wizualne czytania „Piksel Zdroju” cz. 2