HARRY MATHEWS - AMERYKAŃSKI członek grupy OuLiPo, należący do niej od 1972 roku, jest twórcą algorytmu Mathewsa i szeregu innych procedur logicznych generujących materiał literacki. Wiele z nich zostało zastosowanych w utworach samego Mathewsa, znanych polskiemu czytelnikowi z dość licznych tłumaczeń w "Literaturze na świecie". Dla świata anglojęzycznego pełni on ważną rolę tłumacza literatury oulipiańskiej na angielski, i popularyzatora paryskiej grupy. Współredagowane z Alastair Brotchie Oulipo Compendium (ostatnie wydanie z Atlas Press, London 2005) jest najpoważniejszym źródłem wiedzy o OuLiPo dla czytelników nie francuskojęzycznych.
Jego bezpośrednia rola jako twórcy rozwiązań protohipertekstowych nie jest aż tak wyraźna jak w przypadku Raymonda Queneau czy Italo Calvino. Warto jednak podzielić się jedną uwagą Mathewsa odnośnie procesów lekturowych, "miejsc niedookreślonych" oraz zmienności i wariantowości interpretacji tekstu w oczach czytelnika:
Podczas czytania, kiedy oczy przebiegają druk, w naszej głowie dzieje się coś naprawdę niewiarygodnego. Przez umysł przepływa strumień obrazów, dźwięków, niezwykłych, często bardzo osobistych skojarzeń, innych w przypadku różnych czytelników, ale także w przypadku tego samego czytelnika, jeśli czyta książkę w zmienionych okolicznościach lub po wielu latach, reaguje inaczej, odczuwa i myśli co innego. Za każdym razem tworzy - tak, właśnie tworzy - swą wersję książki. A skoro na tę wersję wpływa tyle rzeczy, przeżycia, lektury, nawet zapachy, czy można mówić o popełnianiu błędów i gubieniu drogi, albo, że jedna wersja jest lepsza od drugiej?
Procesy, które opisuje tu Mathews przynależą do domeny interpretacji tekstu a nie do materialnego wymiaru tekstu, który w druku najczęściej za każdym razem pozostaje taki sam: nie zmienia się w końcu kolejność ani liczba paragrafów i rozdziałów danego dzieła (wyjątkiem np. Sto tysięcy miliardów wierszy Queneau). Takie rozróżnienie jest bardzo ważne dla teorii hipertekstu i cybertekstu. Podejście reprezentowane przez amerykańskiego pisarza jest bowiem często powtarzane przez teoretyków literatury tradycyjnej, mówiących o cybertekście: nihil novi sub sole.
Ostatnia aktualizacja:
25.12.2023
Cytuj ten wpis jako:
Mariusz Pisarski (never) Harry Mathews. "Techsty" 25.12.2023 [https://techsty.art.pl/hipertekst/awangarda/oulipo/mathews.htm].
mathews oulipo postmodernizm