Mark Bernstein
Wzorce hipertekstu. Wstępne rozróżnienia s.3
Tłum. Dorot Sikora
CYKL
W cyklu czytelnik powraca do wcześniej odwiedzonej
leksji, by ostatecznie pójść inną ścieżką. Cykle tworzą powtórzenia
[12]
i dzięki temu dość łatwo widoczna jest ich struktura. Socrates in
the labirynth Kolba [45]
omawia rolę cyklu w argumentacji, ukazując, w jaki sposób figury
te wyrosły z tradycyjnych figur retorycznych. Cykliczne powtórzenia,
uwypuklając punkty kluczowe a inne pozostawiając w tle, modulują
doświadczanie hipertekstu. Pisarze mogą automatycznie przerywać
cykle, używając linków warunkowych albo olinkowanych zakładek (breadcrumbs).Dzięki
temu czytelnik może wkroczyć na nową ścieżkę lektury. Używanie zakładek
jako sposób na przerwanie pętli to praktyka powszechnie stosowaną
w Internecie.
W cyklu Joyce`a, przed przełamaniem cyklu czytelnik
scala poprzednio odwiedzone części hipertekstu i poprzez jedną lub
więcej leksji leżących na już przebytej trajektorii, podąża dalej.
Ponowne przeczytanie już odwiedzonych scen rzuca na dodatek inne
światło na przebytą drogę, chociaż słowa pozostają te same, scena
zostaje umieszczona w nowym kontekście. Czytane po raz pierwszy
początkowe wersy afternoon, a story [38],
witają nas surowym, misternie utkanym, poetyckim nastrojem:
Później możemy ponownie natknąć się na ten sam opis. Już nie stanowi ramy; zimową scenę, którą przedstawia narrator, można uznać za opis wraku samochodu byłej żony bohatera, a lądy strachu, łkający śnieg, mogą być elementami zrujnowanego po usunięciu pojazdu (i ciał) rajobrazu. Hipertekst, pisze Joyce w innym miejscu, wymaga ponownego odczytania [39].
Zamierzone i zaprojektowane powtórzenia mogą wzmocnić intencję piszącego: podsumowania rozdziału, refreny piosenek to przykłady elementów wspólnych drukowanej literaturze edukacyjnej i kulturze oralnej. Wypada zatem uznać, że omawiany tu wzór Cyklu odnajduje swe źródła nie tylko w bogactwie postmodernistycznych zabiegów literackich [61], ale też w znanych motywach pisarskich:
Z powtórzenia rodzi się halucynacja, deja vu, kompulsja, riff, zmarszczka na wodzie, kanon, izobara, śnienie na jawie, i muzyczny temat i jego wariacja...Z przesunięcia czasu rodzi się śmierć pani Ramsay i rozpad domowego ładu... Leopold Bloom na spacerze i człowiek, który chciałby powiedzieć, że może widział śmierć jego syna. Ze wznowień rodzi się każda historia niespisana poprzednio.W Cyklu
Douglas [23]pojawienie
się pętli, której nie można przerwać, sygnalizuje zamknięcie, koniec
jednej z sekcji lub moment wyczerpania się hipertekstu. Web Ring jest wielkim cyklem, który spaja
cały hipertekst w podróży czytelnika po temacie. Hiperteksty w Web
Ringu zezwalają zazwyczaj dzielić się czytelnikami. Pomimo małej popularności
w pracach badawczych Web Ringi, projekty C.R.E.W. i im podobne struktury
okazały się kluczowym elementem hipertekstowej ekonomii. Hiperteksty,
które obierają sobie za temat wąskie zainteresowania swych twórców,
takie jak mało znani aktorzy czy wspomnienia z I Wojny Światowej mogłyby
wydawać się nieistotne z punktu widzenia większych sieciowych prezentacji,
nie jest im też łatwo trafić do szerszego kręgu odbiorców. Mimo to
owocem kooporacji podobnych sobie witryn są samoorganizujące się sfery
aktywności, choć są one autonomiczne, łączy je wspólny temat i wspólny
cel. Cykliczna struktura Web Ringów sprzyja równemu dostępowi: każdy
uczestnik zyskuje jeden link powrotny za cenę linku prowadzącego na
zewnątrz. Struktury alternatywne (takie jak katalogi główne i wyszukiwarki
internetowe) mogą pełnić podobne funkcje, jednak to właśnie cykliczna
struktura sieciowego pierścienia daje użytkownikom równe prawa i opiera
się tendencji do koncentrowania uwagi na samych katalogach.
Kontur [12][40]
powstaje w miejscu, gdzie cykle nakładają się na siebie, dopuszczając
dowolne ruchy wewnątrz i pomiędzy ich ścieżkami. Poruszanie się
pomiędzy cyklami konturu jest dość łatwe, a niewielka liczba połączeń
pozwala czytelnikowi na bardziej przewidywalny dla autora ruch od
jednego do drugiego konturu.. .