Dorota Sikora
Muza połączeń
O Word Circuits Connection Muse - zestawie narzędzi do tworzenia poezji i prozy sieciowej
Opis programu
Word Circuits Connection Muse to aplikacja przeznaczona dla autorów prozy i poezji zamieszczanej w Internecie. Oparta na licencji GNU [1], wykorzystywana jest jako rozszerzenie komercyjnego programu Adobe Dreamweaver, jednego z najpopularniejszych programów służących edycji stron WWW.
Zamierzeniem twórców Word Circuits Connection Muse Jeana H. Réty’ego i Roberta Kendalla było stworzenie aplikacji umożliwiającej implementację zaawansowanych algorytmów przetwarzania danych w kodzie źródłowym strony internetowej4. Autorzy programu wyszli z założenia, że strategie nawigacyjne użytkownika poszukującego informacji w Internecie zasadniczo różnią się od strategii czytelniczych realizowanych podczas lektury tekstu literackiego.
Większość dostępnych obecnie narzędzi, służących edycji stron internetowych, przeznaczonych jest, przede wszystkim, do tworzenia witryn informacyjnych. Ich użytkownicy jedynie przeglądają zawartość wyświetlanego dokumentu (przypomina to dość chaotyczne pobieranie próbek niektórych treści) lub poszukują konkretnych informacji. Literatura, z drugiej strony, wymaga stworzenia systemu umożliwiającego lekturę całego tekstu [5].Aplikacja, dzięki wykorzystaniu w niej obiektowego, skryptowego języka programowania JavaScript6, pozwalającego, między innymi, śledzić postępy czytelnika w lekturze i odpowiadać na zmieniające się w jej trakcie warunki, jest dla twórców hipertekstowych fikcji użytecznym narzędziem. Wśród opcji dostępnych w programie znajdują się:
- zapis historii nawigacji (sesji lekturowej czytelnika)
- edycja linków i tekstów warunkowych
- edycja linków i tekstów losowych
- edycja opisu linków
- panel zarządzania ścieżkami (sekwencją poszczególnych leksji)
Zapis sesji lekturowej czytelnika, historii odwiedzonych stron oraz wykorzystanych przez czytelnika hiperłączy, zostaje utrwalony w plikach cookies7. Informacje te pozwalają tak zaprojektować mechanikę tekstu, aby w tworzonym dokumencie dostępna treść, obrazy oraz aktywne hiperłącza zmieniały się wraz z postępem lektury.
HypertextName1
intro.htm?*hatshepsut_1.htm?*intro.htm?*senenmut_1.htm?*intro.htm?*hatshepsut_1.htm?*
hatshepsut_2.htm?*hatshepsut_3.htm?*hatshepsut_4.htm?*hatshepsut_5.htm?*senenmut_1.htm?*
senenmut_2.htm?*
www.wordcircuits.com/gallery/glasssnail/
1600
4065083648
29985937
2043322448
29912512
*
Dzięki odnotowaniu sesji lekturowej, program Connection Muse umożliwia zbadanie, jak wiele leksji jest już przeczytanych. Postęp lektury może zostać zobrazowany często spotykanym w innych aplikacjach użytkowych paskiem stanu8, zaawansowania lektury, może także zostać ukazany na mapie – przeczytane leksje, czy też wykorzystane hiperłącza, zostają wyróżnione innym kolorem niż ten, którym zaznaczony został nieznany jeszcze tekst. Co więcej, czytelnik może przerwać lekturę, a następnie kontynuować ją nawet po kilku czy kilkudziesięciu dniach, ponieważ pliki z zapisem sesji przechowywane są na dysku komputera użytkownika. Ponadto informacje przechowywane w plikach cookies można wykorzystać do tworzenia linków i leksji warunkowych. Są to takie hiperlinki i fragmenty tekstów, których obecność na ekranie komputera zależy od tego, czy czytelnik spełnił określone przez autora fikcji założenia.

var destination = "leksja3.html"
var text = "Możesz przejść do trzeciej leksji"
var condition = (allVisited("leksja2.html"))
var elseDestination = "leksja1.html"
var elseText = "Powinienes wrócić do pierwszej leksji"
link(destination, text, condition, elseDestination, elseText)
Rys. 2. Edycja hiperłącza warunkowego. U góry kod źródłowy JavaScript, na dole okno dialogowe programu Word Circuits Connection Muse.
Na przykład definiowane przez autora pole pisma może zostać wyświetlone pod warunkiem, że bezpośrednio przed nim czytelnik przeczytał określony tekst bądź też sekwencję tekstów. Może także zaistnieć przypadek, gdy leksja zostanie ukazana na ekranie tylko pod warunkiem kilkukrotnego odwiedzenia określonego pola pisma. Oznacza to także, że autor może zdefiniować hiperłącze, które prowadzić będzie do pierwszej nieprzeczytanej partii tekstu (odnośnik ten jest dynamiczny, zależy bowiem od postępu lektury oraz wcześniejszych wyborów czytelnika). Pierwsza nieprzeczytana leksja może zostać wybrana przez system przypadkowo, może także zostać zdefiniowana przez autora – na przykład może być powiązana z określoną postacią, wątkiem czy też obrazem. Podobnie jak w przypadku programu Storyspace, aplikacja Kendalla i Réty’ego pozwala nadawać linkom nazwy. Dzięki temu możliwe jest porządkowanie połączeń, grupowanie ich. Opis, który niejednokrotnie stanowić może rozbudowane objaśnienie, informuje o istnieniu nowego wątku, czy też wątków niepodjętych przez czytelnika, a należących do eksplorowanego tematu. Co więcej, linki nie muszą prowadzić do jednego tylko miejsca przeznaczenia. Odnośnik może stanowić punkt wejścia w kilka nowych leksji – a ich opis może być również rozbudowany.

function filter(filename) {
return notVisited(filename)
}
var elseFilename = ""
var nodes = ["leksja1", "leksja2", "leksja3", "leksja4"]
var destination = filteredRandom(filter, elseFilename, nodes)
Rys. 2. Edycja hiperłącza, któremu przypisanych jest kilka leksji. U góry - kod źródłowy JavaScript. Na dole - okno dialogowe programu Word Circuits Connection Muse
Ponieważ autor, projektując mechanizm tekstowy, wyznacza kierunek lektury, determinując kolejność odczytu poszczególnych leksji, istnieje także możliwość zarządzania bardziej złożonymi strukturami. Sekwencje pól pisma mogą być łączone z innymi, stanowiącymi obiekty układami tekstu. Oczywiście wszystkie połączenia – te na wyższym poziomie – mogą zostać zdefiniowane kolejnymi warunkami. W tekston może zostać wpisany również mechanizm, który będzie reagował na złożone działania czytelnika. Jeśli wykryje, iż cofa się on kilka pól pisma, może zaoferować odnośniki do nieprzeczytanych jeszcze leksji – nawet w partii tekstu, która przez czytelnika została już eksplorowana. Panel zarządzania tekstem może zawierać rożne poziomy informacji: od historii lektury, kolejności odwiedzonych leksji, przez wyświetlanie nazwy ścieżki, którą czytelnik podąża, a także nazwy innych ścieżek. System może także odesłać czytelnika wstecz, do pierwszego pola pisma, które zawiera niewykorzystany link.
W tekston może zostać wpisany również mechanizm, który będzie reagował na złożone działania czytelnika. Jeśli wykryje, iż cofa się on kilka pól pisma, może zaoferować odnośniki do nieprzeczytanych jeszcze leksji – nawet w partii tekstu, która przez czytelnika została już eksplorowana.
Panel zarządzania tekstem może zawierać rożne poziomy informacji: od historii lektury, kolejności odwiedzonych leksji, przez wyświetlanie nazwy ścieżki, którą czytelnik podąża, a także nazwy innych ścieżek. System może także odesłać czytelnika wstecz, do pierwszego pola pisma, które zawiera niewykorzystany link.