Xanadu - nowa książka o hipertekście

Xanadu. Hipertekstowe przemiany prozy Hipertekst literacki – jeden z pierwszych, prekursorskich gatunków cyfrowej awangardy z przełomu XX i XXI wieku doczekał się swojej pierwszej polskiej monografii. Na półkach trafiła właśnie książka Xanadu. Hipertekstowe przemiany prozy Mariusza Pisarskiego, kontynuująca serię "Cyfrowa humanistyka" Ha!artu. Książka opowiada o korzeniach, historii i teorii tekstów rozgałęziających się i działających na żądanie. Znalazły się w niej między innymi gruntowne typologie hiperłączy i rodzajów leksji w hipertekście, analizy polskich powieści hipertekstowych, najnowsza interpretację popołudnia pewnej historii M. Joyce'a i Rękopisu znalezionego w Saragossie oraz przegląd teorii literatury pod kątem hipertekstu, dzięki czemu dowiadujemy się co łączy z tym zjawiskiem Romana Jakobsona, Konstantego Stanisławskiego, Romana Ingardena czy Wolfganga Isera.

Xanadu. Hipertekstowe przemiany prozy to efekt długoletnich studiów nad hipertekstem. Ich pierwszym założeniem było wprowadzenie tego zjawiska na grunt refleksji literaturoznawczej, polskiej i obcej, poprzez stworzenie pomostu pomiędzy tradycją (dokonaniami XX wiecznych awangard oraz poglądom na literaturę wyrażonym przez formalistów, strukturalistów i narratologów) a przyszłością (konwergencja humanistyki i informatyki). Założeniem drugim było zaproponowanie nowych kluczy interpretacyjnych do literatury ruchomej, cyfrowej i zsieciowanej, w czym pomogła gruntowana analiza węzłów i linków najwybitniejszej powieści hipertekstowej. Założeniem trzecim było zachęcenie do tworzenia literatury elektronicznej oraz – przede wszystkim – dostarczenie narzędzi do jej analizy i interpretacji, czemu autor dał wyraz wprowadzając kilkustopniowy "przepis" metodologiczny i zastosowując go na przykładzie polskich utworów hipertekstowych. Jako taka, książka Mariusza Pisarskiego powinna przydać się zarówno młodym adeptom i fanom literatury elektronicznej, jak i doświadczonym krytykom i badaczom. Jak pisze wydawca

Mariusz Pisarski udowadnia, że koniec książki, jeśli miałby taki nastąpić, nie oznacza końca literatury. Wręcz przeciwnie – popularyzacja narzędzi, retoryki i sposobu funkcjonowania tekstu w sieci i na ekranie komputera daje autorom sposobność trafienia do czytelnika na sposoby, które do tej pory były niemożliwe. Jeśli informacja, wraz grafiką, muzyką i wideo, cyrkuluje dziś pomiędzy biurkiem w domu i w pracy, teczką, kieszenią i chmurą obliczeniową, by z powrotem trafić na biurko, literatura ma szansę nie tylko podążać, ale i wyprzedzać taki obieg treści. Książka Xanadu. Hipertekstowe przemiany prozy, poruszając najważniejsze zagadnienia z zakresu poetyki i retoryki przekazu literackiego na ekranie komputera, pełni jednocześnie rolę przewodnika po przyszłości książki i literatury.

Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Ha!art dzięki wsparciu Narodowego Centrum Kultury. Świetnie przemyślaną, hipertekstową w duchu okładkę zaprojektowały i wykonały Aleksandra Toborowicz i Dagmara Berska. Książka dostępna w dobrych księgarniach. Wersja e-bookowa wkrótce

redakcja 11.09.2013